Tweede Kamer omarmt voorstel bijmengen extra duurzame melk

Met bijmengen zou de overheid de verwerkende industrie kunnen verplichten om bijvoorbeeld 20 procent extra duurzame melk in te kopen. Dat kan biologisch zijn, maar ook planetproof, al naar gelang de definitie die daarvoor wordt gekozen. Het idee is dat er op deze manier meer boeren kunnen overstappen op de gewenste extra duurzame vorm van veehouderij, ondanks dat de markt in principe nog niet voldoende is ontwikkeld.

De markt voor melk met een duurzaamheidskenmerk is beperkt. Boeren investeren daardoor niet in de verduurzamingsmaatregelen omdat niet zeker is dat ze die kunnen terugverdienen. Door bijmengen te verplichten, ontstaat een extra afzetkanaal voor deze duurzamere melk. Boeren die hun bedrijf aan die eisen aanpassen worden zo betaald voor hun bovenwettelijke inspanningen. Daarmee wordt de omslag naar een extra duurzame en toekomstbestendige landbouw versneld, denken de politici.

Bijmengverplichting opleggen

Derk Boswijk (CDA) diende tijdens de behandeling van de landbouwbegroting een motie in die bijmengen mogelijk maakt. Hij vraagt de regering om te onderzoeken of en hoe een bijmengverplichting van duurzame grondstoffen kan opleggen aan de verwerkende industrie. Ook wil hij weten of en hoe dat kan bijdragen aan het verbeteren van het verdienmodel van de boeren die extra duurzaam voedsel produceren.

De motie werd mede ondertekend door VVD, D66, CU, GroenLinks, PvdA SP, Volt, SGP en PVV, waarmee en meerderheid is gegarandeerd nog voor er officieel is gestemd. In de motie wordt melk niet expliciet genoemd, maar dinsdag hintten Boswijk en Marieke Koekkoek (Volt) al op dit product.

Regie op ruimte

De denkgroep Regie op Ruimte adviseerde het kabinet al eerder om in de landbouw- en voedselsector verplicht bijmengen te onderzoeken als optie om boeren te belonen voor hun inspanningen op het gebied van klimaat, water, biodiversiteit en stikstof. De groep deed ook al een voorzet.

Landbouweconoom Krijn Poppe, lid van de denkgroep, vindt dat met het voorstel tot verplichte bijmenging een impuls kan worden gegeven aan de discussie over het verdienmodel voor duurzame boeren. 'De overheid heeft een fors budget uitgetrokken voor de landbouwtransitie, maar het regeerakkoord van Rutte IV spreekt ook over een niet-vrijblijvende bijdrage van de ketenpartijen.'

'Het is belangrijk dat industrie en supermarkten worden geprikkeld om duurzame markten aan te boren. Dit kan door in hun keurmerken nu al met deze overheidseisen-op-termijn rekening te houden of door de duurzame producten bij te mengen bij de gangbare stroom. Wij denken dat een betaling uit de markt op boeren stimulerender werkt dan alleen overheidseisen zonder verplichtingen voor industrie en retail. Wij verwachten dat de markt hierdoor versneld overschakelt op de eisen van de toekomst', zegt Poppe.

Praktische vragen

Regie op Ruimte is zich ervan bewust dat het voorstel diverse vragen oproept. Praktische vragen zoals: welk percentage moet worden bijgemengd en hoe wil je dat laten oplopen? Maar ook: hoe stel je een voor de boer lonende prijs vast en wat is precies het effect op de consumentenprijs? De denkgroep roept de overheid daarom op om dit voorstel zo snel mogelijk nader te onderzoeken en verder uit te werken.