Harm Holman (NSC): 'Boeren moeten begrijpen dat beetje krimp goed is'

Het gedachtegoed van Pieter Omtzigt over goed bestuur en een betrouwbare overheid spreekt Holman aan. De toeslagenaffaire en het debacle met het Gronings gas legde het overheidsfalen pijnlijk bloot. De oud-melkveehouder uit het Drentse Roden vindt dat de stikstofcrisis en PAS-melders aan dat rijtje kunnen worden toegevoegd. NSC behoort niet tot het kamp van de stikstofontkenners, maar de partij staat volgens Holman wel voor een realistischer aanpak. 'We vinden de focus op piekbelasters niet de juiste aanpak van het stikstofprobleem.'

NSC kiest voor de jonge boeren en de blijvers met toekomstbestendige bedrijven

Harm Holman, kandidaat-Kamerlid Nieuw Sociaal Contract

Wat heeft NSC tegen de piekbelastersaanpak?

'Daarmee worden ook mooie en moderne bedrijven opgekocht, gebaseerd op het gebrekkige depositiemodel. Wij zijn voorstander van een vrijwillige opkoopregeling, maar vinden wel dat je die moet richten op verouderde bedrijven met verouderde stallen, boeren die toch al willen stoppen en op de gebieden met de hoogste concentratie vee.

'De regeling moet ook niet te ingewikkeld zijn. NSC is voor een regeling die uitkeert per dier; zoveel per koe, kalf of varken. De 'woest aantrekkelijke' regeling van minister Van der Wal is helemaal niet aantrekkelijk, want van de honderden melkveehouders die zich aanmelden doet uiteindelijk een handjevol mee.'

Tijdens een landbouwdebat sprak u van 10 procent minder koeien en 25 procent minder varkens. Is dat een streefgetal voor NSC?

'Nee, die percentages staan niet in ons verkiezingsprogramma. Ze zijn voor NSC geen doel op zichzelf, maar we hebben er wel mee gerekend. En dan krijg je interessante uitkomsten. Bij een dergelijke krimp komt de mestmarkt weer in balans. Een melkveehouder kan dan jaarlijks 50.000 euro tot 100.000 euro besparen. Voor een varkenshouder kan dat oplopen tot 200.000 euro. En als we dan onze kunstmest ook nog mogen vervangen met kunstmestvervangers uit dierlijke mest, dan gaan de kosten nog verder naar beneden en draagt de sector bij aan de reductie van de CO2-uitstoot.'

Wie over krimp praat, kan doorgaans op weinig steun rekenen in de sector.

'Een heleboel boeren denken dat krimp slecht is, maar ze moeten begrijpen dat een beetje krimp goed voor ze is. Wat wij willen, is de landbouw in balans brengen met de milieugebruiksruimte. Dat kan in samenwerking tussen veehouders en akkerbouwers in de regio of provincie. Dan ben je ook van die grondgebonden eis af.

'Krimp is slecht voor de toeleveranciers, de farmaceuten, zuivelfabrieken, slachterijen en voerbedrijven. Die zullen de pijn voelen en zich aan moeten passen. Maar die hebben de afgelopen jaren miljarden verdiend aan de boeren, dus die kunnen wel tegen een stootje.'

U noemt een ruimhartige opkoopregeling het inlossen van een ereschuld aan de sector. Waarom?

'Ja, net zoals de schadevergoeding aan de Groningers. We hebben te maken met de gevolgen van dertig jaar landbouwbeleid. En het waren VVD en CDA, partijen die de landbouw een warm hard toedragen, die hier de voortrekkers van waren en het hebben laten ontsporen. Met als hoogtepunt het niet-ingrijpen toen in 2015 het melkquotum eraf ging. Toen begon een ongebreidelde groei.

'Premier Mark Rutte had dat moeten regelen, maar met zijn neoliberale beleid was het vrijheid en blijheid voor het ondernemerschap en daar ondervinden we nu de nadelen van.'

U was als Statenlid voor het CDA in Drenthe ook onderdeel van dat systeem?

'Ja, en dat ontken ik ook niet. Daar zijn dingen fout gegaan. Met de kennis van nu kun je constateren dat we het lieten gebeuren en dat we nu zitten met een situatie die onhoudbaar is.'

Wat is uw motivatie om het vanuit Den Haag op te willen lossen?

'Mijn handen jeuken om mee te helpen aan een oplossing. Ik verzet mij fel tegen het beeld dat boeren milieucriminelen zijn. Ze werkten binnen het juridisch wettelijke kader dat de overheid hun heeft geboden. Johan Remkes had het bij de aanbieding van zijn stikstofrapport over de wanhoop die hij zag in de ogen van boeren. Dat heeft Rutte nooit begrepen. We zijn nu vier jaar verder en veel boeren weten nog steeds niet waar ze aan toe zijn. Als je PAS-melders en interimmers niet kunt legaliseren, maar wel Schiphol faciliteert, dan is er echt sprake van politieke onwil.'

Hoe denk u in Brussel steun te krijgen voor de plannen van NSC?

'Wij denken dat we het slimste en braafste jongetje van de klas zijn en nemen graag andere lidstaten de maat. In Brussel zeggen ze dat wij veel beloven en niet leveren en daarom zetten ze daar de hakken in het zand. Dat we de derogatie kwijtraken was geen verrassing, want het wordt ons niet meer gegund. Ik ben ervan overtuigd dat, als we met een goed plan komen, we Brussel kunnen overtuigen. Om op voorhand al te roepen dat het onhaalbaar is, vind ik flauwekul. NSC is erg voor innovatie. Ik heb hoge verwachtingen van toevoegingen aan mest om de emissie te beperken.'

NSC gaat in de peilingen aan kop. Hoe kijkt u naar samenwerking met andere partijen?

'Ik zag Frans Timmermans bij het RTL-debat een opvallende draai maken. Van hem hoeft 2030 opeens niet meer. Maar zijn partij is voorstander van gedwongen opkoop en een generieke korting. Nou, daar krijg ik de rillingen van. Voor ons is dat een echte 'no go'. NSC wil de sterke Nederlandse landbouw behouden. Want daarmee dragen we bij aan de Europese voedselzekerheid. En als we niet oppassen, helpen we die sector om zeep. Daarom kiezen wij voor de jonge boeren en de blijvers met toekomstbestendige bedrijven. Ik hoop dat we hiervoor na de verkiezingen een brede consensus kunnen bereiken.'