'Voedselaanbod kan snel duurzamer'

Supermarktorganisaties spelen de hoofdrol in de verkopen van voedsel aan ons, mensen. Ze hebben een marktaandeel van 90 procent in de voedselverkopen. Ruim 70 procent van hun productenpalet heeft geen vermelding in de schijf van vijf; het aandeel echt duurzaam/biologisch is lager dan 10 procent.

De oorzaak voor die situatie ligt deels in het verdienmodel van de supers. Dat verdienmodel kent één basisregel: winst is een resultante van de omzetsnelheid/vierkante meter schap x de marge per vierkante meter schap. Die basisregel leidt tot een logisch lijkende economische ‘mores’: als een product wat langzamer loopt, dan hoort daar een hogere marge bij.

Dat gebeurt bij biologische producten. Die producten zijn iets duurder qua productiekosten. Die fase wordt gekenmerkt door lage omzetten. Dit duurdere product krijgt in de winkel een hogere prijs mee. Aangezien de consument duurzaamheid nog niet geïntegreerd heeft in zijn aankoopbeslissingen, blijven de verkopen op een laag niveau hangen.

Vervolgens ‘plakt’ de category manager er een hogere marge op; want dat is nu eenmaal de economische ‘mores’ in supermarktland. Daarna begint het duurzame product aan een ‘reis’ die binnen het jaar leidt tot het imago duur en elitair. Wat overblijft: een kleine consumentenkring voor dat product. Dat is het tragische lot van biologische producten in een notendop. Prachtige maatschappelijk gewenste producten die duur gevonden worden en als elitair betiteld worden.

Kan je ontsnappen aan deze tragiek? Ja, dat kan; er zijn zelfs diverse mogelijkheden voor.1. Het hanteren van een andere bedrijfseconomische ‘mores’ in de retail. Wat nu als we die veranderen en de biologische producten ‘belasten’ met een lage marge en de verliezen daarop ‘terugverdienen’ door de 70 procent onduurzame/ongezonde producten wat meer te belasten met marge? Gevolg: er is voor consumenten geen economische reden om voor onduurzame producten te kiezen.

2. De btw op biologische producten wordt op 0 procent gezet. Dat heeft twee gevolgen: erkend duurzame producten worden goedkoper en vanuit de productiezijde zal er beweging komen om ook die kwalificatie te behalen.

3. Er komt verdere bewustwording onder consumenten. Dit is ook afhankelijk van een heldere wil van de overheid om op dat gebied beleid te maken.

4. Wettelijke verplichtingen om het bio-aandeel in de verkopen op te krikken. Deze maatregel zal enorm helpen, maar heeft het karakter van ‘door de strot duwen’.

5. Aan de marketingkant zijn er soms verbetermogelijkheden. Betere marketing ten aanzien van biologisch zal alleen in vruchtbare aarde vallen als dat ingebed is in een langdurige en duidelijke overheidswil.

In deze volgorde zie ik ook de kansrijkheid. De consument houdt bij 1 en 2 keuzevrijheid, waardoor het bedrijfsleven ‘wakker’ genoeg blijft om op vele productaspecten vooruitgang te blijven zoeken. Biologische producten worden bereikbaar voor het armere deel van de bevolking. En de kosten van een dergelijke move worden gedragen door de kopers van niet-duurzame producten. Volgens mij de maatregel bij uitstek om snel resultaten te boeken, makkelijk invoerbaar en vooral ook een actie uit eigen kracht die positief aanvoelt.