Handen schoonhouden bij vullen van tank

'Het is even wennen', zegt Ingmar de Boer over het gesloten vulsysteem. 'Maar uiteindelijk kost het ons niet meer tijd bij het vullen van de spuitmachine. Het grote voordeel is dat we geen seals van de cans met gewasbeschermingsmiddel hoeven te verwijderen. Dat is vaak meer gepruts en nu houden we onze handen in elk geval goed schoon.'

De Boer is medewerker bij Veninga Hijken Bloembollen in het Drentse Hijken. Het bedrijf werkte mee aan de pilot met als doel praktische bezwaren bij het gebruik van het systeem in combinatie met de verpakkingen met de easyconnect-doppen te signaleren en op te lossen.

Als De Boer praat over zijn ervaringen is daarbij behalve zijn werkgever Gert Veninga ook LTO-bestuurder Dirk Jan Beuling aanwezig. Beuling heeft bij LTO-vakgroep Akkerbouw en Vollegrondsgroente plantgezondheid in zijn portefeuille en is zelf ook akkerbouwer. 'Om dit tot een succes te maken, moet het systeem goed functioneren. Daarom is het goed om dit langere tijd in de praktijk te testen', vindt hij.

Veninga Hijken Bloembollen heeft drie spuitmachines voor de gewasbescherming in lelies, gladiolen, pioenrozen en suikerbieten. De Boer zegt dat het gesloten vulsysteem wordt getest op een getrokken CHD van 27 meter breed met Wingssprayer. Dit is de spuitmachine met jaarlijks de meeste spuituren.

Het gesloten vulsysteem is eind 2021 op de machine gemonteerd direct naast de fustreiniger. Volgens De Boer functioneert het principe met de omgekeerde cans die zijn voorzien van een doordrukdop (easyconnect) zoals dat zou moeten. 'Met een hendel bedienen we de connector van het vulsysteem en zorgen we dat de spuitvloeistof in de tank terechtkomt. Na het legen wordt de can meteen schoongespoeld. Dat maakt op termijn ook de fustreiniger misschien overbodig.'

Doppen verwisselen

In het eerste jaar van de pilot waren er nog nauwelijks vloeibare spuitmiddelen te krijgen in cans met een easyconnet-dop. Daarom moest De Boer steeds doppen verwisselen om de werking van het vulsysteem te kunnen testen. Verder stelde hij vast dat bij het niet volledig leegmaken van een can het soms lastig is om de dosering exact af te lezen via de vulslang op het systeem.

'Wij hebben dat aangegeven en daarvoor in de plaats is daarna een soort maatbeker op het vulsysteem aangebracht. Dat maakt het doseren beter zichtbaar.'

Niet omslachtig

Nu merkt De Boer dat steeds meer fabrikanten producten kunnen leveren met de universele easyconnect-dop. 'Het oordeel na twee jaar in deze pilot is dat het systeem voldoende robuust is. Het werken ermee is niet omslachtig en zorgt ook niet voor oponthoud.'

Veninga noemt als grote meerwaarde dat de degene die de spuitmachine vult, niet meer in contact komt met onverdund middel. 'Wij durven dit systeem wel aan te bevelen. Het is nu zaak dat fabrikanten er inderdaad voor zorgen dat er voldoende middelen beschikbaar zijn in cans met de gewenste doppen en dat ze nog meer de voorkeur geven aan vloeibare formuleringen.'

Positieve ervaringen

Beuling is blij met de positieve ervaringen van De Boer en Veninga en hij juicht het toe dat bij de ontwikkeling van het gesloten vulsysteem steeds is geluisterd naar de mensen die ermee moeten werken.

'Het uitgangspunt is de invoering van een techniek die het risico op blootstelling en emissie naar het milieu verder beperkt. Op termijn kan dit ervoor zorgen dat de toelatingsbeoordeling hierop wordt aangepast. Mogelijk is dat positief voor de beschikbaarheid van middelen', zegt de LTO-bestuurder.

'Systeem moet vooral eenvoudig, snel en veilig zijn'

Klaas Jilderda van BASF was voorzitter van de werkgroep die zich bezighield met de introductie van het gesloten vulsysteem. Hij begeleidde de bedrijven die het systeem in de praktijk testten.

Hoeveel bedrijven hebben meegedaan aan de pilot?

'In drie jaar is het gesloten vulsysteem in Nederland getest op achttien bedrijven, variërend van akkerbouwers en bollentelers tot fruittelers en loonwerkers. De pilot is goed verlopen met vaak positieve ervaringen. Ondernemers vinden het belangrijk dat ze geen tijd verliezen bij het vullen van de tank.'

Wat hebben jullie meer gedaan aan de introductie van het vulsysteem?

'Onze werkgroep heeft veel demo's gegeven. Daarbij is uitleg gegeven over nut en noodzaak. Uit een recente enquête bleek dat 88 procent van de Nederlandse gewastelers het systeem kent.'

Wat zijn de voordelen van het systeem?

'Dat is vooral de beperking van de blootstelling. Voor de middelenfabrikanten was dat de aanleiding om een universeel vulsysteem te ontwikkelen. Een studie toont aan dat de blootstelling ten opzichte van de traditionele vultrechter met meer dan 95 procent afneemt. Naast veilig werkt het systeem snel en eenvoudig. Arbeidsverlichting wordt ook genoemd als voordeel.'

Welke systemen zijn getest?

'Het easyconnect gesloten vulsysteem bestaat uit de speciale dop met compatibele connector. De connector Cleanload Nexus van fabrikant Pentair is getest in de pilot. Deze is ontwikkeld samen met BASF. Later hebben andere fabrikanten en belangenorganisatie CropLife zich daarbij aangesloten. De connectoren EasyFlow en AccuRite zijn ook zo goed als klaar voor gebruik in de praktijk. Verscheidenheid in aanbod geeft de telers een keuzemogelijkheid.'

Hoe verloopt de verdere invoering van het systeem?

'Als werkgroep zit ons werk er in principe op. Komend jaar moet de regelgeving voor het verplichte verbruik nog politiek worden afgestemd. Daarna kunnen telers en mechanisatiebedrijven beginnen met het opbouwen van de systemen. Bij de eerste bespuitingen in 2025 moeten spuitmachines of vaste vulinstallaties zijn voorzien van een van de ontwikkelde systemen.'