Ontbreken kritische houding mestdebat schaadt sector

Er gebeurt iets bijzonders in de discussie over het mestoverschot in Nederland. Demissionair landbouwminister Piet Adema en de Tweede Kamer, van links tot rechts, verzuimen om kritische vragen te stellen over de onderbouwing van de veel gehanteerde stelling dat dierlijke mest tot minder uitspoeling zou leiden dan kunstmest. Waarom vragen we de Commissie Deskundige Meststoffenwet niet om zich hierover uit te spreken?

Een aantal overwegingen om nu echt die kritische vraag te stellen: ja, de productie van stikstofkunstmest kost veel energie. Daarom is het belangrijk in te zetten op nieuwe productieprocessen met minder of geen CO2-uitstoot. Nederland is daarin koploper.

Stikstof

Bij gewassen telen raak je iedere keer 30 tot 50 procent van je stikstof onherroepelijk kwijt. Er is geen gesloten kringloop voor stikstof mogelijk. Aanvullingen blijven daarom noodzakelijk in de vorm van kunstmest en vlinderbloemigen. Het goede nieuws is dat we onze systeemverliezen drastisch kunnen verlagen als we in ons dieet een shift maken naar meer plantaardig en minder dierlijk. Dan heb je echt minder kunstmest nodig.

Dieren maken geen stikstofmeststof, ze verplaatsen het. Ze eten gewassen met stikstof en poepen en plassen weer uit wat ze niet kunnen omzetten in dierlijke eiwitten. De gewassen die ze eten, zijn in geval van krachtvoer elders geproduceerd met kunstmest. Of als ruwvoer in Nederland met gebruik van kunstmest.

De stikstof en andere nutriënten uit dierlijke mest zijn voor een belangrijk deel organisch gebonden. Dat betekent dat ze moeten mineraliseren, voordat ze beschikbaar komen voor de plant. Die mineralisatie is afhankelijk van temperatuur en bodembiologie en loopt niet volledig in lijn met de gewasbehoeften. Dat is de reden waarom goede landbouwpraktijk betekent dat je de basisbemesting zoveel mogelijk invult met dierlijke mest en de finetuning doet met kunstmest.

Grondwater

In een rapport van Wageningen University & Research, gefinancierd door het Mesdag Zuivelfonds, wordt een perceel met gemaaid grasland waar alleen kunstmest wordt gebruikt, vergeleken met de combinatie van dierlijke mest en kunstmest. De combinatie scoort beter op gebied van uitspoeling. De conclusie dat je bij gebruik van alleen dierlijke mest nog minder uitspoeling zou krijgen, is niet onderbouwd. Reden genoeg om door te vragen. Niet onbelangrijk: beide proeven leiden niet tot een overschrijding van het nitraatgehalte in grondwater.

Dat melkveehouders alles aangrijpen om meer ruimte te krijgen voor het inzetten van dierlijke mest snap ik, zeker gezien de enorme druk waar ze onder gebukt gaan. Het zure voor melkveehouders is dat als zij volledig stoppen met het gebruik van kunstmest, ze zullen krimpen tot 40 procent van de huidige veestapel. Zelfs als ze de huidige hoeveelheid krachtvoer mogen blijven gebruiken.

Daarmee is misschien ook het antwoord gegeven waarom partijen op de linkerflank geen kritische vragen stellen over de onderbouwing waarom dierlijke mest tot minder uitspoeling zou leiden.