Minder ammoniak met magnesiumchloride kent nog vraagtekens

De toevoeging van magnesiumchloride (MgCl2) aan drijfmest staat de laatste tijd in de belangstelling als maatregel om de ammoniakemissie uit melkveestallen te verminderen en het kunstmestverbruik te verlagen. Om de praktische toepassing van deze maatregel verder te ontwikkelen, heeft het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Wageningen Livestock Research gevraagd een overzichtsdocument op te stellen waarin de huidige beschikbare kennis over de effecten van het toevoegen van MgCl2 aan runderdrijfmest op emissies, bodem en gewas wordt samengebracht en in perspectief wordt geplaatst. Daarnaast is er een onderzoek opgestart op de Dairy Campus.

Door toevoeging van MgCl2 aan mest kan ammonium worden vastgelegd in struviet, een complex van magnesium, (ortho)fosfaat en ammonium. Door deze vastlegging kan minder ammoniak vervluchtigen en worden emissies verminderd. Op laboratoriumschaal vermindert de ammoniakemissie uit mest met 40 procent, maar deze reductie is afhankelijk van meerdere factoren, zoals de zuurgraad van de mest en de dosering van magnesium.

Verschillende doseringen

Een onderzoek naar het effect van het toedienen van magnesiumcholoride is in 2021 op semipraktijkschaal op Dairy Campus in Leeuwarden gestart. Daarbij zijn verschillende doseringen – 10 tot 30 liter per kuub mest – en frequenties van toediening getest. Uit de resultaten blijkt dat het eenmalig toedienen van MgCl2 direct aan de mest geen effect had op de ammoniakemissies in de stal.

Met dagelijkse toediening van MgCl2 op de loopvloer werd een gemiddelde ammoniakemissiereductie van 20 procent behaald. Ook is aangetoond dat de reductie toeneemt bij een toenemende hoeveelheid MgCl2 en ook als eenzelfde hoeveelheid MgCl2 wordt verdeeld over meerdere toedieningsmomenten.

Hoge kosten

Een dagelijkse toediening van 10 liter MgCl2 per kuub mest brengt wel extra kosten met zich mee. Op een bedrijf met honderd melkkoeien gaat het om jaarlijks 14.000 euro voor alleen het magnesiumchloride. Een systeem voor de dagelijkse frequente toediening komt daar nog bovenop.
Daarnaast kunnen de gebruikte doseringen van 10 tot 30 liter per kuub mest op de lange termijn tot nadelige gevolgen voor bodem, gewas en grondwater en mogelijk diergezondheid leiden.

Langetermijngevolgen

Op het gebied van bodem en gewas worden grote voordelen van extra MgCl2 geclaimd, maar in het onderzoek is daarvoor geen onderbouwing gevonden. Ook is het nog niet duidelijk wat op lange termijn de gevolgen van extra MgCl2 zijn.

Door MgCl2 toe te voegen aan de mest in de stal, worden ook extra magnesium en chloride toegevoegd op het land. Met de gebruikelijke gift rundveedrijfmest wordt al voldoende magnesium toegediend om het onderhoudsadvies te bereiken op gras en maisland, dus elke toevoeging van MgCl2 aan deze mest leidt tot een dosering die boven het onderhoudsadvies ligt.

De toediening van extra chloride zou bij hoge doseringen MgCl2 in mest tot overschrijdingen van de chloridenorm in grondwater kunnen leiden.

Mogelijk nadeel diergezondheid

Daarnaast zal een overmaat van magnesium de opname van andere kationen door het gewas verdringen, zoals natrium, kalium en calcium. Dit kan een negatief effect hebben op melkvee, omdat er onbalans ontstaat in de voeding van de dieren.

Door toevoeging van MgCl2 aan drijfmest is de veronderstelling dat de beschikbaarheid van nutriënten voor het gewas toeneemt. De plantbeschikbaarheid van fosfaat in met MgCl2 behandelde mest zal naar verwachting vergelijkbaar zijn met die van onbehandelde dierlijke mest.

Wanneer de in struviet vastgelegde stikstof in de mest aanwezig blijft, kan de kunstmestgift met of zonder derogatie respectievelijk met circa 5 of 2,5 procent worden verminderd ten opzichte van onbehandelde mest.

Vervolgonderzoek

Op verschillende gebieden wordt nog onderzoek gedaan naar de effecten van MgCl2 zoals verlaging van de dosering in mest, verhoging van de toedieningsfrequentie en de ammoniakemissie tijdens uitrijden van behandelde mest.

De onderzoekers bevelen aan om de effecten op bodem en gewas bij langdurige toediening van MgCl2 nader te onderzoeken.