Helft boeren gokt op versoepeling stikstofdoelen

Boeren en tuinders zijn verdeeld over wat de verkiezingsuitslag de land- en tuinbouw gaat brengen. Een meerderheid van 58 procent heeft door de verkiezingsuitslag meer vertrouwen gekregen in de toekomst van het eigen bedrijf. Bij 42 procent is dat vertrouwen niet gegroeid.

Bij de vraag of een volgend kabinet kan zorgen voor een stabiel landbouwbeleid voor de lange termijn is er ook verdeeldheid. 46 procent denkt van wel, 54 procent van niet. Opmerkelijk is dat bijna de helft van de boeren (47 procent) erop ‘gokt’ dat een volgend kabinet de doelen in de stikstofaanpak zal versoepelen. Deze score is hoger dan die bij te nemen reductiemaatregelen als extensiveren of innoveren.

Een melkveehouder uit de provincie Zeeland hoopt op een voor de landbouw goede afloop van de formatiegesprekken, maar vertrouwen daarop doet hij niet. ‘De PVV is op klimaat misschien rechts, maar op dierenwelzijn behoorlijk links. Ik hoop op coalitie PVV-NSC-VVD-BBB, en dat die laatste partij de landbouwportefeuille opeist. Dan komt er misschien regelgeving met realistische doelen en maatregelen.’

Uit de antwoorden van de geënquêteerden klinkt veel wantrouwen richting het ambtenarenapparaat op het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). De hoge mestafzetkosten en gebiedsprocessen zorgen voor onzekerheid die een nieuw kabinet volgens hen kan wegnemen.

Geluid platteland

Een Gelderse melkveehouder ziet in de verkiezingsuitslag het geluid van het platteland luider doorklinken. ‘Met invloed van BBB en NSC op de coalitievorming vertrouw ik op een meer pro-landbouwgeluid dan we de laatste jaren hebben gehoord. Het belang van een langetermijnvisie is in ieder geval erkend.’

Een akkerbouwer uit Gelderland is huiverig voor het mislukken van de gesprekken tussen PVV-NSC-VVD-BBB. ‘Als zij er niet uitkomen, dan gaat het toch weer over links met Frans Timmermans. De VVD is ook veel te veel opgeschoven naar links.’

‘Volgens mij begint het kwartje te vallen dat je de boeren niet kunt laten vallen. Welke kant je ook op wilt, je moet het met elkaar doen’, zegt een melkveehouder uit Groningen. ‘Men moet ook snappen dat je niet alles op het bordje van de boer kunt leggen.’

Flinke knauw

'Onbetrouwbaar, asociaal en we worden belazerd’, luidt het oordeel van veel deelnemers aan het trendonderzoek over de aangekondigde verlaging van de premies voor de eco-regelingen. Het besluit - door een onverwacht grote deelname moet het vergroeningsbudget over meer boeren worden verdeeld - geeft het animo om opnieuw te investeren in vergroeningsmaatregelen een flinke knauw.

Van de geënquêteerden zegt 72 procent deel te nemen met een of meerdere eco-regelingen. Slechts 14 procent noemt de geboden vergoeding reëel. 40 procent van de deelnemers is als gevolg van de premieverlaging dermate teleurgesteld dat ze de volgende keer niet meer meedoen. Een veel genoemd argument is de verlaging van de premie, maar ook voordien vonden velen de beloning al niet opwegen tegen de kosten.

Een boer met een multifunctioneel akkerbouwbedrijf in Drenthe liet 13 hectare bouwgrond braak liggen, maar zelfs in de schaal ‘goud’ kan dat niet uit, vergeleken met het saldo dat hij normaal zou kunnen draaien op het perceel. Met maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren, doet hij graag mee. ‘Al zouden de bufferstroken wel wat smaller mogen; naar mijn mening is een meter genoeg.’

Goud halen onmogelijk

Een andere akkerbouwer uit dezelfde provincie vindt dat goud halen bijna onmogelijk is. ‘De eco-regelingen bieden veel te weinig keuze en ook totaal verkeerde keuzemogelijkheden. Typisch ingevuld door ambtenaren die nog nooit inzicht hebben gehad hoe een boerderij werkt qua natuur.’

‘Allemaal regels maken, maar als een reële vergoeding betaald moet worden, is men niet thuis’, reageert een Gelderse akkerbouwer die besluit met een spreekwoord. ‘Veel beloven en weinig geven doet de dwaas in vreugde leven.’

Harold van der Meulen, bedrijfseconomisch onderzoeker bij Wageningen Economic Research (WER), ziet hier de emotie van boeren een grote rol spelen. ‘De onbetrouwbare overheid! Ze weten nu nog niet wat de vergoeding uiteindelijk zal zijn, alleen dat ze gekort worden. Mogelijk als er straks vanuit de nationale enveloppe wordt aangevuld dat ze er dan genuanceerder tegenaan kijken. Het is ook een signaal dat ze afgeven, dat de politiek er volgend jaar wat aan moet doen om het bedrag te verhogen.’